Po podsumowaniu muzycznym pora na przyjrzenie się najciekawszym pozycjom z literatury faktu, które ukazały się w roku 2016. Tradycyjnie, jak dotąd, dominuje Wydawnictwo Czarne, które reprezentują aż cztery książki. Jednak zapowiedzi wydawnicze oficyny nie napawają optymizmem; mam wrażenie, że firma zwolniła obroty. Pozostałe sześć pozycji reprezentuje sześć różnych wydawnictw: Zona Zero (dawna Fronda), Znak, Vesper, Kagra, Karakter i 3S Media. W roku 2016 dowiedzieliśmy się również, że ponad 60 % Polaków nie przeczytało ani jednej książki, co powinno dawać do zastanowienia. Z drugiej strony może faktycznie lepiej nie czytać niczego, niż obcować z arcydziełami celebrytów, którzy udają, że mają coś do powiedzenia? Zapraszam zatem do lektury!
Kościoły, o których wspomina Dennis Covington, to najczęściej małe wspólnoty, leżące z dala od uczęszczanych szlaków. To również budynki przerobione z dawnych stacji benzynowych, albo na wpół zrujnowane świątynie, w których hula wiatr. Wrażenie robi z pewnością prowizoryczność, prymitywizm i brzydota opisywanych miejsc. Nie ma w nich miejsca ani na barokowy przepych czy gotycką surowość katolicyzmu. Co więcej, nawet nie spotkamy się w nich z elegancką ascetycznością luteranizmu. Kościoły snake handlers to paskudne miejsca, w których gra się hałaśliwą muzykę i wpada w trans. Po co jeszcze zdobne portyki, ołtarze i święte obrazy. Taka brzydka świątynia jest nawet bliższa autochtonom, którzy w ciągu własnego życia również nie mają czasu na obcowanie z wyższą kulturą.
W marcu 2016 roku, 33 lata po tragedii ukazuje się – już w innych
realiach historycznych – reportaż Cezarego Łazarewicza. „Żeby nie było
śladów” – bo taki nosi tytuł – jest z jednej strony rekonstrukcją
wydarzeń, które miały miejsce bezpośrednio po morderstwie Przemyka, jak i
procesu sądowego, w czasie którego skazano niewinnych sanitariuszy. Z
drugiej zaś strony jest ten tekst spojrzeniem pod powierzchnię zdarzeń i
dotyczy losów samego zamordowanego, jego matki, czy świadków związanych
ze sprawą. Nie ma w nim natomiast wypowiedzi Kiszczaka i Jaruzelskiego.
Obaj nie żyją, a i tak nie wiemy, czy zechcieliby mówić. Odpowiedź
nasuwa się sama. Zważywszy na fakt, że zwłaszcza Czesław Kiszczak,
ówczesny minister spraw wewnętrznych PRL, ręcznie sterował całym
procesem, wydaje się, że miałby wiele ciekawego do powiedzenia.
„Tajemnice watykańskich proroctw” starają się więc balansować pomiędzy zdrowym sceptycyzmem a naturalnym dla prostej wiary przeświadczeniem o prawdziwości cudów i wizji. Autor konfrontuje przeciwne sobie stanowiska badaczy i ekspertów, opisując takie zjawiska jak relikwie, objawienia maryjne, Całun Turyński, opętania diabelskie, cuda oraz proroctwa. Zbiór sześciu rozdziałów obszernie charakteryzujących wymienione wyżej zagadnienia zdaje się z grubsza kompletować najważniejsze kategorie zjawisk nadprzyrodzonych spotykanych w Kościele katolickim. Zamieszczone w nich wypowiedzi zainteresowanych ekspertów oscylują, jak wspomniałem powyżej, pomiędzy podejściem sceptycznym, a irracjonalizmem.
Diagnozę rozpadu Republiki Francuskiej widać w wielu tekstach, a jednym z nich są „Emiraty francuskie” Bogdana Dobosza, autora, który od ponad dwudziestu lat współpracuje z tygodnikiem „Najwyższy Czas!”. Przywołana we wstępie teza o początkach śmierci Francji w momencie rewolucji znajduje potwierdzenie w tym, co pisze autor. Co więcej, wskazuje on na absurdalne resetowanie historii w oficjalnym jej przekazie. I tak, dzieci i młodzież nie uczą się już ani o Ludwiku XIV, ani o Napoleonie. Przyjemność ta spotkała z pewnością również Karola Młota. W Kościele francuskim nie obchodzi się już wspomnienia Joanny d’Arc. To tak, jakby w naszych szkołach nie uczyć niczego o Chrobrym i Sobieskim.
6. Jacek Kowalski - Sarmacja. Obalanie mitów
Gdyby wszyscy pisali o epoce staropolskiej tak, jak czyni to Jacek Kowalski, większość uczniów poznawałaby ją z wypiekami na twarzy. Natomiast przeciętnemu Kowalskiemu kojarzy się ona z końmi, paleniem czarownic (zespoły metalowe nawet śpiewają o tym piosenki), a bardziej wykształconemu ćwierćinteligentowi z sarmatyzmem, który utożsamia się z katolicką nietolerancją. Liczba półprawd i przekłamań dotyczących epoki staropolskiej jest wręcz porażająca, okazuje się bowiem, że większość ludzi nie wie na jej temat kompletnie nic! A ich spojrzenie na kulturę szlachecką jest wprost wywiedzione z oświecenia i składa się z wielu nieprawdziwych, przeinaczonych informacji.
W poszukiwaniu kodu kulturowego tamtych lat autorka „Duchologii
polskiej” sięga nieraz po zjawiska tyle osobliwe, co zupełnie
zapomniane, jak jakieś efemeryczne zespoły discopolowe, czy chałupnicze
tłumaczenia powieści fantastycznych. Zauważa mimowolny surrealizm i
kamp, również w modzie na wahadełka, różdżki, przepowiednie czy hipnozy
Kaszpirowskiego. Nie dworuje sobie jednak wzorem młodzieńców
zafascynowanych muzyką alternatywną i estetyką kiczu lat 80., ale stara
się zrozumieć, co się wówczas działo. Bo era polskiej duchologii,
przypadająca na czas między 1988 a 1994 rokiem, w zasadzie znikła z
naszych ulic.
Szansę tę daje „Legenda żeglujących gór”, niezwykły ni to reportaż, ni to relacja z podróży po Italii i jej austriackim, szwajcarskim i słoweńskim pograniczu. Autor porusza się szlakiem alpejskim i zamiast robić rzecz oczywistą, nie zagląda w znane turystom i użytkownikom internetu miejsca. Odwiedza za to zapadłe mieściny, na wpół opustoszałe wioski, w których zatrzymał się czas, i wdaje się w rozmowy z ludźmi, o których współcześni Rzymianie po prostu nie wiedzą. Jest przy tym dość krytyczny wobec własnego społeczeństwa, twierdząc, że zerwało ono więź z naturą i zafascynowało się współczesnym pędem do kariery i sukcesu. Można w tym wyczuć naturę lewicowca i owszem, Paolo Rumiz nie ukrywa swoich przekonań politycznych, ale czyni to na tyle subtelnie, że w efekcie nie zniechęca do lektury konserwatywnego czytelnika.
Oddać trzeba autorowi szacunek, że udało mu się nakłonić do zwierzeń
kilkudziesięciu radiowców z różnych pokoleń, wśród których znajdziemy i
Marka Gaszyńskiego, i Marka Niedźwieckiego, i Bogdana Fabiańskiego, ale i
Przemysława Popiołka, i Bartosza Donarskiego czy Piotra Wierzbickiego.
Wypowiadają się na łamach książki również Roman Rogowiecki, Grzegorz
Brzozowicz, Maciej Chmiel, Hirek Wrona, Przemysław Thiele, Paweł Sito i
wielu innych, również muzyków z metalowych i rockowych składów. Te złote czasy radia, jak trzeba by powiedzieć za Woody Allenem, stają
się w opowieściach rozmówców Lisa wiekiem świetności, do których ci
powracają z nostalgią. W takim przypadku zawsze trzeba sobie zadać
pytanie, na ile ta nostalgia odnosi się do czegoś faktycznie dobrego, a
na ile jest ględzeniem starych dziadów, że kiedyś to, panie, było
lepiej.
Jako że Wiesław Weiss jest znawcą muzyki rockowej, dużo uwagi poświęcił na muzyczne pasje Tomasza Beksińskiego, czego do końca nie widziała Magdalena Grzebałkowska. Na kartach książki bohater jest maniakiem muzyki, ale również filmu. Z jednej wizyty w Londynie potrafi przywieźć kilkadziesiąt kaset wideo. Posiada obszerną płytotekę, która – co ciekawe – po jego śmierci została przewieziona do radiowej Trójki i leży tam do dziś w zapyziałym magazynku, rozparcelowana w kilku kartonach. Fakt ten mówi więcej o dziedzictwie Beksińskiego, niż niejedna mądra analiza psychologiczna. Bowiem radiowiec żył w świecie wykreowanym przez piosenki zbójeckie. Nawet nie książki (jak Gustaw u Mickiewicza), bo tych – jak opowiada u Grzebałkowskiej jedna z jego kobiet – w zasadzie nie czytał.
Nie było na naszym rynku wydawniczym
jeszcze książki tak uważnie przypatrującej się mormonom i mormonizmowi
jak „Pod sztandarem nieba” Jona Krakauera. W tym na poły reportażu, a na
poły opracowaniu historycznym autor przypatruje się nie tylko
narodzinom nowej amerykańskiej religii, ale jej rozwojowi, a co więcej –
licznym schizmom, które charakterystyczne są dla każdego wyznania. Jest
autor agnostykiem, który na końcu tekstu wyznaje swoje zwątpienie, z
tego chociażby powodu jest chłodny w opisywaniu faktów. Ani nie widzi
działalności diabła w konkurencyjnym wobec chrześcijaństwa
ewangelikalnego kościele, ani nie opisuje gorąco, od wewnątrz, ale bez
dystansu, dziejów mormonizmu. Jedna i druga strona będzie miała więc za
złe autorowi, że ten zbyt chłodno opisał ten nowy, intrygujący laika
ruch religijny.
Widzę, że czytasz dużo literatury faktu. Zapraszam więc na moje wyzwanie
OdpowiedzUsuńhttp://degustatorka.blogspot.com/2016/12/wyzwanie-czytelnicze-2017-literatura.html